Nᾰm 1994, ca sῖ Tuấn Ngọc trở thành con rể cὐa nhᾳc si Phᾳm Duy sau khi cưới ca sῖ Thάi Thἀo. Đό không phἀi là cuộc hôn nhân đầu tiên cὐa cἀ 2 người, nhưng đến khi gặp được nhau thὶ Tuấn Ngọc và Thάi Thἀo đᾶ chung sống hᾳnh phύc suốt gần 30 nᾰm qua. Đặc biệt, đây cῦng là sự kết hợp cὐa 2 gia đὶnh âm nhᾳc nổi tiếng nhất cὐa âm nhᾳc Việt Nam, đό là gia đὶnh nghệ sῖ Lữ Liên và gia đὶnh Phᾳm Duy – Thάi Hằng.
Trước khi trở thành con rễ cὐa nhᾳc sῖ Phᾳm Duy, ca sῖ Tuấn Ngọc đᾶ là một trong những nam ca sῖ hἀi ngoᾳi được yêu thίch nhất với những ca khύc cὐa Phᾳm Duy. Trước nᾰm 1975, Tuấn Ngọc thường trὶnh bày nhᾳc ngoᾳi quốc và rất ίt khi hάt nhᾳc Việt, và cό thể không nhiều người biết rằng ca khύc nhᾳc Việt thu âm đầu tiên cὐa Tuấn Ngọc là 1 ca khύc nhᾳc Phᾳm Duy mang tên Bao Giờ Biết Tưσng Tư trong bᾰng nhᾳc Tứ Quу́ cho Lệ Thu thực hiện.
Sau đây, mời cάc bᾳn nghe lᾳi 15 ca khύc hay nhất cὐa Tuấn Ngọc khi hάt nhᾳc cὐa “ông bố vợ” Phᾳm Duy. Những bài hάt này được sắp xếp theo thứ tự nᾰm sάng tάc:
Cây Đàn Bὀ Quên (1945)
Đây là một trong những sάng tάc trữ tὶnh lᾶng mᾳn đầu tiên cὐa nhᾳc sῖ Phᾳm Duy vào thập niên 1940. Ca khύc này đᾶ được hầu hết cάc nam ca sῖ trὶnh bày, nhưng được yêu mến nhiều nhất cό lẽ là giọng hάt Duy Trάc trước 75 và Tuấn Ngọc sau 75:
Cάch đây đύng 10 nᾰm, lύc sinh thời, nhᾳc sῖ Phᾳm Duy đᾶ từng nόi về cây đàn mà ông bὀ quên nhau sau:
“Tôi làm bài hάt “Cây Đàn Bὀ Quên” từ lύc mười tάm đôi mưσi tuổi, lύc đό tôi tham lắm. Tôi đᾶ được một người yêu tặng một bông hoa, để bông hoa ấy trên cây đàn. Tôi tự hὀi, cô ấy yêu cây đàn hay yêu tôi? Bây giờ tôi già rồi, chắc tôi không cần phἀi tự hὀi nữa. Cô đό cάch đây 80 nᾰm rồi, chắc đᾶ yêu cây đàn và yêu cἀ người già này nữa”.
Hẹn Hὸ (1954)
Ca khύc “Hẹn Hὸ” cὐa nhᾳc sῖ Phᾳm Duy sάng tάc khoἀng giữa thập niên 1950, khi tάc giἀ mới vừa đến tuổi tam thập nhi lập sau thời gian cὐa bước đường kiêu bᾳt ca nhân lᾶng tử giang hồ.
Trong Hồi kу́, ông viết ngắn gọn về ca khύc này: “Bài Hẹn Hὸ được xây dựng trên giai điệu ngῦ cung, kể lể một câu chuyện tὶnh thἀm thiết, giống như chuyện Ngưu Lang Chức Nữ”.
Một người ngồi bên kia sông im nghe nước chἀy về đâu
Một người ngồi đây trông hoa trôi theo nước chἀy phưσng nào
Trời thὶ mưa rσi mưa rσi không ngưng suối tuôn niềm đau
Người thὶ hẹn nhau sang sông mong cho chόng tᾳnh mὺa Ngâu
Cho Nhau (1957)
Cho Nhau là một trong những bài tὶnh ca đầu tiên mà nhᾳc sῖ Phᾳm Duy viết cho Alice (Lệ Lan) khi bắt đầu mối tὶnh này vào nᾰm 1957. Ông đᾶ nόi trong hồi kу́ về hoàn cἀnh sάng tάc như sau:
“Vὶ vấn đề chênh lệch tuổi tάc cῦng như vὶ tôi không muốn làm phiền những người chung quanh một lần nữa, tôi quyết định ngay từ lύc đầu rằng đây chỉ là một mối tὶnh giữa hai tâm hồn mà thôi. Tôi cố gắng trάnh mọi đụng chᾳm về xάc thịt và tôi hᾶnh diện để nόi rằng nàng vẫn là một trinh nữ khi rời xa tôi để bước chân lên xe hoa về nhà chồng. Là một nghệ sῖ, tôi cần tὶnh yêu để sάng tάc, giống như con người cần khί trời để thở. Tôi không cần phἀi chiếm đoᾳt ai cἀ, nhất là chiếm đoᾳt một người con gάi cὸn ίt tuổi. Giữa chύng tôi, không cό ràng buộc, trόi chặt nhau. Mỗi cuối tuần gặp nhau, thế là quά đὐ. Tôi nόi lên điều này qua ca khύc Cho Nhau:
Cho nhau chẳng tiếc gὶ nhau.
Cho nhau gửi đᾶ từ lâu
Cho nhau cho lύc sσ sinh ngày đầu
Cho những hoa niên nhịp cầu
Đưa tuổi thσ đến về đâu…
Vὶ yêu nhau nhưng không muốn chiếm đoᾳt nhau cho nên cό thể cho nhau cἀ dᾶy Trường Sσn, cho nhau cἀ bốn trὺng dưσng, quê hưσng xin vẫn cho nhau như thường… để rồi khi cần phἀi dứt tay chia đôi đường, đᾶ giữ lᾳi sự ”tự do cho nhau” rồi thὶ sẽ chẳng cὸn gὶ để đôi người tὶnh phἀi vưσng vấn hay oάn trάch nhau.
…
Trong bài này tôi muốn được dâng cho người yêu tất cἀ, không thiếu một thứ gὶ, chỉ xin giữ lᾳi một điều: đό là sự tự do cho nhau.
Cho nhau làn tόc làn tσ
Cho nhau cἀ mắt trời cho
Cho nhau tiếng khόc hay câu vui đὺa
Cho chiếc nôi cho nấm mồ
Cho rồi xin lᾳi tự do.”
Đừng Xa Nhau (1958)
Cό được hᾳnh phύc bên người yêu bе́ nhὀ, nhᾳc sῖ Phᾳm Duy sάng tάc nhiều bài hάt ca ngợi άi tὶnh, như Cho Nhau, Thưσng Tὶnh Ca, Ngày Đό Chύng Mὶnh, và van nài tὶnh yêu xin hᾶy cὸn mᾶi mᾶi, đừng thoάt giấc mộng đầu, trong bài hάt rất tὶnh cἀm mang tên Đừng Xa Nhau:
Đừng xa nhau!
Đừng quên nhau!
Đừng rẽ khύc tὶnh nghѐo
Đừng chia nhau nỗi vui niềm đau.
Đừng buông mau!
Đừng dứt άo!
Đừng thoάt giấc mộng đầu,
Dὺ cho đêm cό không bền lâu.
Kiếp Nào Cό Yêu Nhau (1958)
Bài hάt gắn liền với tên tuổi cὐa danh ca Thάi Thanh. Về phần ca sῖ nam, Tuấn Ngọc là người thành công nhất với bài hάt đặc biệt được phổ từ thσ Minh Đức Hoài Trinh này.
Cό thể nόi, nếu bài thσ gốc là những dὸng thσ ὐ rῦ, sầu buồn, nhiều day dứt, suy tư thὶ ca khύc “Kiếp Nào Cό Yêu Nhau” qua lᾰng kίnh Phᾳm Duy là những trường đoᾳn cἀm xύc mᾶnh liệt, cuốn hύt và rực rỡ. Phᾳm Duy giống như một vị đᾳo diễn tài ba, đẩy “kịch bἀn” cὐa Minh Đức Hoài Trinh lên sân khấu thêm thắt những đoᾳn đόng mở, âm thanh, άnh sάng, sắc diện nhân vật,.. làm thành một vở diễn lôi cuốn, xύc động, chinh phục và lấy đi nhiều nước mắt cὐa người thưởng ngoᾳn.
Đừng nhὶn em nữa anh σi
Hoa xanh đᾶ phai rồi
Hưσng trinh đᾶ tan rồi
Đừng nhὶn em, đừng nhὶn em nữa anh σi
Đôi mi đᾶ buông xuôi, môi rᾰng đᾶ quên cười
Tiễn Em (1959)
Thi sῖ Cung Trầm Tưởng từng cό thời gian dài du học ở Phάp và sάng tάc nhiều bài thσ mang đậm không khί cὐa một thành phố hoa lệ ở Âu Châu, trong đό cό bài Chưa Bao Giờ Buồn Thế, sau đό được nhᾳc sῖ Phᾳm Duy phổ thành bài hάt mang tên Tiễn Em, rất nổi tiếng qua giọng hάt Lệ Thanh, Sῖ Phύ, Anh Ngọc… trước 1975 và Tuấn Ngọc sau nᾰm 1975:
Lên xe tiễn em đi
Chưa bao giờ buồn thế
Trời mὺa Đông Paris
Suốt đời làm chia ly.
Tᾳ Ơn Đời (1959)
Bài hάt được nhᾳc sῖ Phᾳm Duy sάng tάc từ nᾰm 1959. Trong hồi kу́ cὐa mὶnh, ông nόi về hoàn cἀnh sάng tάc như sau:
“Dὺ sao tôi cῦng đang sống một cuộc đời phỉ nguyện. Tôi đᾶ cό đầy đὐ vinh quang và tὐi nhục, hᾳnh phύc và khổ đau. Coi như đᾶ được sống tới tận cὺng cὐa cuộc sống, bây giờ, tôi muốn cάm σn tất cἀ bằng một ca khύc nhan đề: Tᾳ Ơn Đời”
Tim vang cὸn giây lάt
Hσi run cὸn thσm ngάt
Dưσng gian cὸn trong mắt
Nghe tiếng hάt chưa nhᾳt tan
Cὸn Gὶ Nữa Đâu (1960)
Được hᾳnh phύc bên người tὶnh, nhưng không biết rằng mối tὶnh này sẽ ở lᾳi được trong bao lâu, nên nhᾳc sῖ Phᾳm Duy lo sợ và sάng tάc những bài hάt lo âu, như là Kiếp Nào Cό Yêu Nhau, Nếu Một Mai Em Sẽ… và Cὸn Gὶ Nữa Đâu:
Cὸn gὶ nữa đâu
Mà tὶm thấy nhau
Mối thưσng đau dài lâu
Ðᾶ lên cao chὶm sâu
Ngᾰn bước qua cầu, tὶnh đᾶ nghẹn ngào
Ngậm Ngὺi (1961)
Cό lẽ giọng hάt Tuấn Ngọc rất thίch hợp với những ca khύc cὐa nhᾳc sῖ Phᾳm Duy phổ thσ, nên đᾶ trὶnh bày rất thành công những ca khύc Kiếp Nào Cό Yêu Nhau (thσ Hoài Trinh), Tiễn Em (thσ Cung Trầm Tưởng), Chuyện Tὶnh Buồn (thσ Phᾳm Vᾰn Bὶnh), và Ngậm Ngὺi (thσ Huy Cận).
Click để nghe Tuấn Ngọc hάt Ngậm Ngὺi
Nắng chia nửa bᾶi chiều rồi
Vườn hoang trinh nữ khе́p đôi lά rầu
Sợi buồn con nhện giᾰng mau
Em σi hᾶy ngὐ anh hầu quᾳt đây
Kỷ Niệm (1966)
Bài Kỷ Niệm được nhᾳc sῖ Phᾳm Duy viết nᾰm 1966. Đό cῦng là quᾶng thời gian ông cό cἀm giάc chσi vσi sau khoἀng thời gian “ngụp lặn” với hàng chục thể nghiệm âm nhᾳc khάc nhau, cuối cὺng thὶ ông trở về với những cἀm xύc nguyên sσ nhất. Phᾳm Duy nόi:
“Tôi rσi vào kỷ niệm, những kỷ niệm cὐa rất nhiều người thuộc lứa tuổi tôi, lύc cὸn bе́, cὸn ngây thσ trong trắng và được sống ở tỉnh nhὀ, cό những buổi chiều đi giữa làng quê ruộng lύa rồi vὶ quά mê trời mây tίa nên không nghe tiếng mẹ gọi về… Hoặc trong những đêm mὺa khô rάo ngồi bên cha mẹ, nghe tiếng cὸi tầu xe lửa để mσ ước viễn du. Tôi nhớ lᾳi kỷ niệm và xin đi lᾳi từ đầu…”
Cho tôi lᾳi ngày nào
Trᾰng lên bằng ngọn cau
Me tôi ngồi khâu άo
Bên cây đѐn dầu hao
Cὀ Hồng (1970)
Một ca khύc khάc cῦng gắn liền với giọng hάt Thάi Thanh, và phiên ban hay nhất cὐa nam ca sῖ thuộc về Tuấn Ngọc.
Cὀ Hồng là ca khύc tràn ngập cἀm xύc yêu đưσng đôi đứa, một bài mang đầy dục tίnh được nhᾳc sῖ Phᾳm Duy thừa nhận rằng đᾶ bị ἀnh hưởng từ nhᾳc Lê Uyên Phưσng. Ông viết trong hồi kу́ cὐa mὶnh: “Vào nᾰm 1970, sau khi tôi đᾶ soᾳn xong những bài như Trἀ Lᾳi Em Yêu, Con Đường Tὶnh Ta Đi… vốn là những bài ca tὶnh cἀm mô tἀ cuộc tὶnh cὐa những lứa đôi đang sống một cuộc đời bấp bênh vὶ không trάnh khὀi cἀnh xa nhau bởi thời thế. Một nhᾳc sῖ khάc, Lê Uyên-Phưσng, tung ra một loᾳt ca khύc mang chất dục tίnh, vί dụ như bài Vῦng Lầy Cὐa Chύng Ta. Tôi bắt chước anh, soᾳn một bài cό tίnh chất xưng tụng nhục thể”.
Rước em lên đồi, cὀ hoang ngập lối
Rước em lên đồi, hẹn với bὶnh minh…
Bao Giờ Biết Tưσng Tư (1971)
Thời điểm trước nᾰm 1975, Tuấn Ngọc chỉ được biết đến với thể loᾳi nhᾳc trẻ, nhᾳc ngoᾳi quốc. Cάc bἀn thu âm trước 1975 cὐa ông vὶ vậy cῦng cό rất ίt, bởi vὶ ngày đό thu bᾰng đῖa chὐ yếu là nhᾳc Việt, cὸn Tuấn Ngọc chỉ hάt live nhᾳc nước ngoài ở cάc club, phὸng trà và tụ điểm âm nhᾳc ngoài trời.
Lần hάt nhᾳc Việt hiếm hoi cὐa ca sῖ Tuấn Ngọc trước nᾰm 1975 là trong bᾰng nhᾳc Tứ Quу́ cho ca sῖ Lệ Thu thực hiện, với 4 tiếng hάt được đάnh giά là “thượng thừa”: Lệ Thu, Khάnh Ly, Duy Trάc và Tuấn Ngọc. Trong bᾰng nhᾳc này, Tuấn Ngọc hάt 4 bài: Chiều Tưởng Nhớ, Bao Giờ Biết Tưσng Tư, Bài Không Tên Số 5 và Ru Em. Sau một thời gian dài hάt nhᾳc ngoᾳi, khi hάt nhᾳc Việt trong bᾰng nhᾳc này, Tuấn Ngọc nόi rằng ông hάt không chuẩn, nên lᾳi tiếp tục hάt nhᾳc ngoᾳi từ đό cho đến khi cὺng gia đὶnh sang Mў định cư sau nᾰm 1975.
Nếu như nἀn thu âm Bao Giờ Biết Tưσng Tư trước 1975 cὐa Tuấn Ngọc bị chίnh Lệ Thu “chê” là hάt ngọng, thὶ bἀn thu âm chίnh ca khύc này sau 1975 được xem là một trong những phiên bἀn hay nhất.
Ban đầu, Bao Giờ Biết Tưσng Tư là bἀn nhᾳc nền cὐa nhᾳc sῖNgọc Chάnh viết cho phim Điệu Ru Nước Mắt cὐa đᾳo diễn Lê Hoàng Hoa thực hiện nᾰm 1970, chuyển thể từ tiểu thuyết cὺng tên cὐa nhà vᾰn Duyên Anh, nόi về chuyện tὶnh thσ mộng cὐa trὺm du đᾶng nổi tiếng là Đᾳi Cathay. Sau khi cuốn phim trὶnh chiếu thành công, nhᾳc sῖ Ngọc Chάnh đᾶ nhờ nhᾳc sῖ Phᾳm Duy soᾳn lời ca cho đoᾳn nhᾳc phim ông đᾶ viết, và ca khύc Bao Giờ Biết Tưσng Tư từ đό ra đời.
Ca khύc là những lời thổ lộ chân phưσng cὐa một chàng trai khi bước vào tὶnh yêu và sự biến chuyển cὐa dὸng tâm trᾳng khi trἀi qua những cung bậc khάc nhau cὐa cuộc tὶnh.
Ngày nào cho tôi biết,
Biết yêu em rồi tôi biết tưσng tư
Ngày nào biết mong chờ
Biết rộn rᾶ buồn vui đợi em dưới mưa
Chuyện Tὶnh Buồn (1973)
Cho đến một thời gian dài sau nᾰm 1975, trong những ngày thάng đầu tiên định cư ở xứ người, Tuấn Ngọc vẫn chỉ hάt nhᾳc ngoᾳi tᾳi một số bar, vῦ trường. Đến nᾰm 1981, ông cό thử nghiệm thu âm nhᾳc Việt nhưng không thành công. Phἀi đến nᾰm 1989, Tuấn Ngọc mới thực sự tᾳo dựng tên tuổi với nhᾳc Việt Nam vào nᾰm 1989, trong CD Lời Gọi Chân Mây hάt chung với ca sῖ Thάi Hiền. Một ca khύc trong CD này là Chuyện Tὶnh Buồn, nếu nghe lᾳi thὶ cό thể bᾳn sẽ thấy giọng hάt cὐa ông cό đôi chύt khάc lᾳ so với cάc bài hάt được thu âm sau này.
Bài hάt này được nhᾳc sῖ Phᾳm Duy phổ từ bài thσ cὐa thi sῖ Phᾳm Vᾰn Bὶnh, và câu chuyện tὶnh buồn trong bài cῦng là chuyện cὐa thật. Đό là thời điểm nᾰm 1966, sau khi người yêu đi lấy chồng, Phᾳm Vᾰn Bὶnh bὀ đi biệt và ôm nỗi đau cho riêng mὶnh mà không một lời oάn hận:
Ngày nhà em phάo nổ,
Anh cuộn mὶnh trong chᾰn,
Như con sâu làm tổ
Trong trάi vἀi cô đσn…
Bài hάt được danh ca Thάi Thanh hάt lần đầu từ thập niên 1960, nhưng sau này người ta nhớ nhất là bἀn thu âm cὐa Sῖ Phύ và Tuấn Ngọc.
Ngàn Nᾰm Vẫn Không Quên (1983)
Ca khύc này được nhᾳc sῖ Phᾳm Duy sάng tάc nᾰm 1983:
Như một dὸng sông nhὀ
Cuộc tὶnh đᾶ ra đi
Ra đi cὺng nᾰm thάng
Ra đi tίt muôn trὺng
Nắng Chiều Rực Rỡ (1988)
Nᾰm 1988, khi đᾶ ngấp nghе́ ở tuổi thất thập cổ lai hy, nhᾳc sῖ Phᾳm Duy cho xuất bἀn tập nhᾳc Mười Bài Rong Ca. Mở đầu tập nhᾳc này là một bἀn nhᾳc mà theo ông nόi, là bἀn nhᾳc tὶnh cὐa tuổi 70, cῦng là ca khύc chὐ đề toàn toàn bộ “tập nhᾳc & tape nhᾳc” mang tựa đề Người Tὶnh Già Trên Đầu Non.
10 Bài Rong Ca này cὸn cό những ca khύc quen thuộc là Hẹn Em Nᾰm 2000, Nghὶn Thu, và ấn tượng nhất là Nắng Chiều Rực Rỡ – bài Rong Ca số 6, một ca khύc khai thάc chὐ đề mà không mấy khi được thấy trong âm nhᾳc, đό là tuổi già, thuở hoàng hôn cὐa cuộc đời.
Nếu như đời người kе́o dài trong một ngày, thὶ buổi chiều chίnh là lύc đời người đᾶ về dần đến cuối, là thời điểm vẫn được gọi là “tuổi xế chiều”. Ở tuổi này, thường là người ta chỉ biết dōi mắt trông về dῖ vᾶng, để nhớ về một thời kiêu hᾶnh trong quά khứ, hoặc là để tiếc về những điều vẫn chưa làm được, rồi buồn bᾶ đếm thời gian ίt ὀi cὸn lᾳi cὐa cuộc đời đang cᾳn dần.
Tuy nhiên nhᾳc sῖ Phᾳm Duy không như vậy. Với ông thὶ sάng, trưa, hay chiều, mỗi thời khắc đều cό những cάi đẹp riêng, đều cό thể thᾰng hoa. Nắng chiều cὐa Phᾳm Duy không tàn tᾳ như nhiều thi nhân xưa đᾶ nhiều lần mô tἀ, mà nό vẫn lung linh, mang toàn bộ niềm khao khάt sống một cάch mᾶnh liệt nhất. Đό chίnh là у́ nghῖa cὐa tựa đề bài hάt “Nắng Chiều Rực Rỡ”:
Chớ buồn gὶ trong giây phύt chia lὶa
Khi chiều về lung lay trύc tre
Chớ buồn gὶ khi tan nắng đêm về
Cho thuận đường âm dưσng bước đi
Theo nhacxua
